De kracht van perceptie
31 augustus 2023
Op mijn website staat een video waarin ik uitleg wat de kracht van perceptie is. Dit doe ik op basis van het voorbeeld stress.
Uit diverse wetenschappelijke onderzoeken blijkt dat stress vooral een negatief effect heeft op de gezondheid als mensen een negatieve perceptie van stress hebben. Er zijn sterke aanwijzingen dat mensen met een positieve perceptie van stress geen of veel minder negatieve gezondheidseffecten ervaren. Als je denkt dat dit niet waar kan zijn, kijk dan maar eens mee naar het eerste onderzoek waar ik in mijn video naar verwijs.
Het onderzoek vond plaats over een periode van acht jaar. Onderzoekers vroegen 30.000 deelnemers hoeveel stress zij het afgelopen jaar hadden ervaren. De gezondheidseffecten van stress werden beoordeeld op basis van publieke sterftecijfers.
Hoeveel stress heb jij het afgelopen jaar ervaren?
Veel? Matig? Of weinig?
De bevindingen van de onderzoekers waren niet zo mooi. Het risico om te overlijden bleek maar liefst 43% hoger voor de deelnemers die in het afgelopen jaar veel stress hadden ervaren dan voor de deelnemers die weinig of geen stress hadden ervaren. Slecht nieuws dus.
Maar dit was niet het enige resultaat van het onderzoek. De onderzoekers stelden de deelnemers nog een vraag: “Wat is jouw perceptie van stress? Ervaar jij stress als iets dat slecht is voor je gezondheid? Of zie jij stress als een reactie van je lichaam die niet slecht is voor je gezondheid?”
En? Wat is jouw perceptie van stress?
Dit is waar het verrassend werd. Het sterk verhoogde risico om te overlijden gold alleen voor deelnemers aan het onderzoek die een negatieve perceptie van stress hadden. Deelnemers die in het afgelopen jaar veel stress hadden ervaren én een positieve perceptie van stress hadden, hadden het laagste risico om te overlijden in het hele onderzoek. Dus ook lager dan dat van de deelnemers die in het afgelopen jaar weinig tot geen stress hadden ervaren.
De kracht van perceptie is groot! Geldt dit alleen voor stress?
Nee, de kracht van perceptie geldt niet alleen voor stress of medische onderwerpen. Er is maar één reden waarom ik het voorbeeld stress gebruik. Dit is omdat iedereen bekend is met stress en het daarom een heel handig voorbeeld is.
Alles in ons leven hangt af van onze perceptie. Ik had een soortgelijk verhaal kunnen vertellen voor diverse andere medische onderwerpen – zoals bijvoorbeeld depressie, verschillende soorten angst, obesitas, slaapstoornissen, chronische pijn, etc. – en niet medische onderwerpen – zoals opleidingen, succes op het werk, relaties, creativiteit, financieel succes, ondernemerschap, sport en bewegen, probleemoplossend vermogen, etc.
Ik begrijp dit wel. Is dit écht verrassend?
Als de relatie tussen onze perceptie en onze realiteit wordt beschreven op basis van een voorbeeld, kunnen we dit goed volgen. Immers, we ervaren allemaal iedere dag de relatie tussen onze perceptie en onze realiteit. Toch betekent dit niet dat we ook actief gebruik maken van deze kennis. En dat we handvatten hebben om deze kennis in de praktijk te brengen.
Wanneer heb jij je perceptie voor het laatst in je voordeel gebruikt?
Laat me het stressvoorbeeld nog één keer gebruiken om je te laten zien dat we de kracht van onze perceptie zeker nog niet altijd (optimaal) benutten. Als we begrijpen dat een negatieve perceptie van stress een negatief effect heeft op onze gezondheid, dan leren we tegenwoordig toch vooral over de positieve functie van stress? En dan speelt het aanpassen van onze perceptie van stress toch een zeer belangrijke rol bij de benadering van het probleem stress? Toch?
Deze week zag ik op LinkedIn een bericht van de WHO over stress voorbijkomen. In dit bericht vraagt de WHO of je stress ervaart op je werk of in je privéleven. Als het antwoord op de vraag ‘ja’ is, kun je via de link in het bericht een stress management gids openen waarin verschillende praktische technieken worden beschreven die je kunt toepassen om met stress om te gaan.
Om te beginnen wil ik benadrukken dat de stress management gids van de WHO wetenschappelijk zeer goed onderbouwd is. De technieken die worden beschreven, zijn zeer waardevol en bruikbaar.
Opvallend is dat alle technieken die worden beschreven, draaien om perceptie en/of zorgen voor veranderingen in perceptie. Daarmee speelt perceptie een zeer belangrijke rol.
Hoewel perceptie een belangrijke rol in de gids speelt, is er toch iets wat ik nog mis. En dat is een techniek die ons leert om de stressreactie van ons lichaam te benaderen als iets positiefs in plaats van iets negatiefs; een techniek om een negatieve perceptie van stress te veranderen in een positieve perceptie van stress.
In plaats daarvan wordt in het document duidelijk weergegeven – in tekst en met plaatjes – voor welke negatieve (gezondheid)effecten stress kan zorgen.
Hier is een vraag om over na te denken: Zorgt dit ervoor dat de lezers de stressreactie van hun lichaam als iets positiefs of als iets negatiefs zullen zien?