Hoe veerkrachtig is jouw organisatie of team?
1 maart 2021
Emmy Werner was een bijzondere Amerikaanse psychologe die vooral bekend is geworden door haar onderzoek naar veerkracht*. Veerkracht is het vermogen van mensen om op een effectieve manier om te gaan met tegenslagen en vervelende gebeurtenissen. Het bekendste onderzoek van Werner is een onderzoek waarin ze honderden mensen op het eiland Hawaii meer dan 40 jaar heeft gevolgd. Dankzij haar lange adem lukte het Werner niet alleen om vast te stellen welke beschermende factoren bijdragen aan het veerkrachtige vermogen van mensen, maar ook hoe het veerkrachtige vermogen van mensen zich gedurende hun leven ontwikkelt. Zoals de term al doet vermoeden, bleek uit het onderzoek van deze psychologe dat veerkracht geen vaststaande eigenschap is maar een schuivende balans die ook kan breken. De balans veerkracht wordt volgens Werner bepaald door aan de ene kant het gewicht van de negatieve gebeurtenissen die iemand te verduren krijgt en aan de andere kant het gewicht van beschermende factoren. Zolang de beschermende factoren meer gewicht in de schaal brengen dan de negatieve gebeurtenissen, zijn mensen in staat zijn om de stress die met negatieve gebeurtenissen gepaard gaat effectief te verdragen. Maar als de negatieve stressvolle gebeurtenissen meer wegen dan de beschermende factoren, breekt de balans en gaat veerkracht verloren. De bevinding dat veerkracht een balans is, is goed nieuws. Immers, dit betekent dat mensen hun vermogen om met negatieve gebeurtenissen om te gaan kunnen verbeteren door het gewicht van beschermende factoren te vergroten. Mensen die weinig veerkracht bezitten kunnen hier meer van verkrijgen en mensen die hun veerkracht verliezen kunnen dit weer opnieuw opbouwen.
In mijn boek trek ik de parallel tussen veerkrachtige individuen en veerkrachtige organisaties. Net zoals dit voor veerkrachtige mensen geldt, geldt voor veerkrachtige organisaties dat ze zelf bepalen hoe ze zich ontwikkelen. Natuurlijk hebben omstandigheden ook invloed op veerkrachtige organisaties. Maar deze organisaties worden niet door hun omstandigheden gedefinieerd. In plaats daarvan bepalen deze organisaties zelf hoe ze met hun omstandigheden omgaan. Veerkrachtige organisaties kenmerken zich door een nieuwsgierige drang om nieuwe mogelijkheden, interacties en situaties te verkennen. Bovendien hebben deze organisaties de flexibiliteit en de drang om zich proactief te verbeteren en te ontwikkelen in interactie met hun omgeving. Net als individuen kunnen ook organisaties aan hun veerkracht werken. Veerkracht van organisaties bestaat zolang de negatieve gebeurtenissen die een organisatie treffen minder zwaar zijn dan de factoren die een organisatie beschermen.
Zonder mensen geen organisatie en zonder veerkrachtige mensen geen veerkrachtige organisatie. In onze complexe omgeving kunnen we het ons niet veroorloven om alleen te veranderen of te ontwikkelen in reactie op onze omgeving. Immers, zodra onze reactieve verandering volledig is voltooid heeft de omgeving zich alweer zo ontwikkeld dat we toch weer achter de feiten aan lopen. Denk maar eens aan al die organisaties die reorganisatie na reorganisatie doormaken zonder ooit te bereiken wat ze dachten of hoopten te bereiken.
Veerkrachtige organisaties zijn voortdurend uit eigen beweging in ontwikkeling. Deze organisaties werken met mensen die verantwoordelijkheid nemen en voelen voor meer dan er van ze gevraagd wordt. Medewerkers in veerkrachtige organisaties vinden het totale product (de totale service of de totale ervaring) net zo belangrijk als het onderdeel waar ze zelf de verantwoordelijkheid over hebben. Deze organisaties wachten niet op wat mogelijk is, maar gaan proactief op zoek naar mogelijkheden. In veerkrachtige organisaties zorgen de mensen dat iets geregeld wordt ongeacht de obstakels die zich presenteren. Medewerkers dagen zichzelf en elkaar uit om de grenzen van hun vaardigheden en kennis op te zoeken en te verleggen.
Als je een indruk wilt krijgen hoe veerkrachtig jouw team of organisatie is, ga dan na welke van de onderstaande stellingen het beste passen bij de acties en keuzes die er in jouw organisatie worden gemaakt.
De mensen in onze organisatie zijn de beste in hun vakgebied.
Wij nemen risico’s als we kansen zien.
Wij zetten onze energie in om te bereiken wat we willen bereiken.
De mensen in onze organisatie zijn gepassioneerd en doen wat ze het liefste doen.
Obstakels zijn uitdagingen die overwonnen kunnen worden.
Wij focussen ons op de sterke eigenschappen van mensen.
Wij geloven dat onze mensen alles kunnen zolang ze er zelf in geloven.
Leiding geven betekent in onze organisatie mensen inspireren zodat ze bereiken wat ze zelf als onmogelijk zouden bestempelen.
Innovatie is de enige weg vooruit. We verkennen het onbekende om kansen te ontdekken.
Wij hebben de beste mensen die streven naar het uitzonderlijke. Bij het verleggen van grenzen is het onvermijdelijk dat er fouten worden gemaakt. Als er geen fouten worden gemaakt worden er geen nieuwe dingen geleerd en gaan we niet vooruit.
De mensen in onze organisatie voldoen aan de benodigde vereisten voor de taak die ze uit moeten voeren.
Wij negeren kansen als we risico’s zien.
Wij zetten onze energie in om te voorkomen wat we niet willen.
De mensen in onze organisatie doen waar ze voor betaald worden.
Obstakels zijn redenen om iets niet te proberen.
Wij focussen ons op het verbeteren van de zwakke eigenschappen van mensen.
Onze mensen kunnen de taak uitvoeren die ze moeten uitvoeren.
Leidinggevenden in onze organisatie zijn er vooral om ervoor te zorgen dat mensen doen wat ze liever niet willen doen.
Never change a winning team. Als zich problemen voordoen gebruiken we wat we kennen om het probleem op te lossen.
Fouten zijn onwenselijk en moeten zoveel mogelijk voorkomen worden. Het is belangrijk om vast te stellen wie de fout heeft gemaakt. Als fouten zomaar getolereerd worden en niemand de schuld hoeft te dragen denken mensen dat ze overal mee weg kunnen komen.
Hoe meer stellingen uit de donker grijze kolom bij jouw organisatie passen, des te veerkrachtiger jouw organisatie is. Echter, hoe meer stellingen uit de licht grijze kolom bij jouw organisatie passen, des te minder veerkrachtig jouw organisatie is. Werken aan veerkracht is een investering die zich altijd terug betaalt. In goede tijden leidt het tot ontwikkeling en vergroot het de kans op innovaties. En tijdens tegenslagen brengt het tegenwicht om te beschermen tegen negatieve effecten. MoonRabbit helpt organisaties om beschermende factoren en daarmee veerkracht te vergroten. We stellen vast wat het veerkrachtige vermogen van de organisatie is, we verminderen negatieve patronen, en we implementeren nieuwe positieve patronen.
In de praktijk zien we vaak dat mensen geloven dat het elimineren van negatieve symptomen en patronen er automatisch toe zal leiden dat het ontstane vacuüm opgevuld zal worden met een gezonde organisatie structuur. Helaas werkt dit niet zo. Daarom werkt MoonRabbit niet alleen samen met organisaties om ongezonde organisatie structuren weg te nemen (het systeem van de organisatie van een negatieve waarde terug naar 0 te brengen) maar ook om actief methoden te bedenken om gezonde organisatie structuren te implementeren (het organisatie systeem vanaf 0 naar een zo hoog mogelijke positieve waarde te brengen).
Heb je interesse? Neem dan contact op!
Het inhuren van MoonRabbit betekent dat we ook echt samen gaan werken. De volgende onderdelen zullen in ieder geval aan bod komen:
- Een introductie en planningssessie;
- Een ontwerp van en voorbereiding voor een op maat gemaakte samenwerkingsvorm.
Geraadpleegde bronnen:
E.E. Werner. “Protective Factors and Individual Resilience”. Handbook of Early Childhood Intervention. Cambridge University Press, New York, 2000. Pp. 115-132.
* Volgens de Dikke van Dale is de definitie van veerkracht: 1. De kracht van een veer; 2. Soepelheid, lenigheid; 3. Kracht van het lichaam en geest om zich snel te herstellen.