Het Belang Van Een Proactieve Positieve Benadering

In mijn vorige blog schreef ik over veerkracht. Veerkrachtige mensen, organisaties en samenlevingen zijn in staat om tegenslagen of negatieve gebeurtenissen op effectieve wijze te doorstaan. Het mooie van veerkracht is dat we er allemaal meer van kunnen krijgen. Veerkracht is een onuitputtelijke bron. Als iemand anders of een andere organisatie veerkrachtiger wordt, hoeven we niet bang te zijn dat dit ten koste gaat van ons of onze organisatie. Integendeel, als de hoeveelheid veerkrachtige mensen en organisaties in onze omgeving toeneemt, neemt onze kans om veerkrachtiger te worden alleen maar toe. En het goede nieuws eindigt hier niet. Een toename in veerkracht wordt verkregen door een positieve benadering. Het vergroten van veerkracht gebeurt namelijk niet door het wegnemen van tegenslagen of negatieve gebeurtenissen, maar door het vergroten van beschermende factoren. Immers, tegenslagen en negatieve gebeurtenissen zijn een belangrijke bron om van te leren. En ons vermogen om te leren ontwikkelt zich samen met ons veerkrachtige vermogen.

Ondanks al dit goede nieuws zien we in de praktijk dat de grootste investeringen worden gedaan in het proberen te voorkomen of wegnemen van toekomstige negatieve gebeurtenissen en tegenslagen. Investeringen in negatieve reactieve benaderingen voeren de boventoon. Een belangrijke reden hiervoor is onze afwachtende houding. Om uiteenlopende redenen proberen we meestal vast te houden aan de bestaande situatie en komen we pas in actie als zich een probleem voordoet of als onze aandacht wordt gevestigd op een groot dreigend probleem. De tijdsdruk, urgentie en dreiging die gepaard gaan met problemen, hebben een sterke uitwerking op de manier hoe wij de wereld zien. We worden geconfronteerd met een situatie waar we van weg willen bewegen. Dit vernauwt ons blikveld, zorgt voor een negatief perspectief en beperkt onze flexibiliteit. Hiermee vergroten we het risico dat een acuut probleem chronisch wordt. 

Een mooi voorbeeld van een praktische toepassing van veerkracht vind ik persoonlijk het verhaal van Dr. Stuart Brown. Als assistent professor Psychiatrie werd Brown in 1966 gevraagd om onderzoek te doen naar de reden waarom massamoordenaar Charles Whitman tot zijn gruwelijke daden was gekomen. Tijdens zijn onderzoek naar het leven van Whitman ontdekte de onderzoeker dat Whitman als kind nooit vrij had kunnen spelen omdat zijn vader hem dit verbood. Om te onderzoeken of de afwezigheid van ‘spelen’ daadwerkelijk zulke heftige sporen kon nalaten, besloot Brown zijn onderzoek uit te breiden. Hij bezocht de Huntsville gevangenis in Texas en interviewde 26 veroordeelde moordenaars. Op basis van de verzamelde informatie viel het Brown op dat deze mannen overeenkomsten hadden. En deze overeenkomsten waren vooral een gebrek aan ‘spelen’ en een gebrek aan empathie. Bovendien leken deze twee elementen met elkaar verbonden te zijn. In de jaren die volgden deed Brown uitgebreid onderzoek naar de jeugd van moordenaars zoals Charles Whitman en de moordenaars die hij had geïnterviewd in de gevangenis. Brown stelde vast dat een gebrek aan ‘spelen’ op jonge leeftijd grote gevolgen had. En dat ‘spelen’ op iedere leeftijd belangrijk is voor mensen. Brown ontdekte dat ‘spelen’ ervoor zorgt dat vrijwel alle delen van de hersenen actief worden. Dit geldt zowel voor dieren als voor mensen en op iedere leeftijd. Het onderzoek van Brown was op dit moment nog niet ver genoeg gevorderd om algemene uitspraken te doen en definitieve conclusies te trekken. Maar Brown wist dat ‘spelen’ erg belangrijk was. Hoe belangrijk bleek uit een onderzoek met jonge ratten. De ratten werden in twee groepen verdeeld. De ene groep jonge ratten mocht natuurlijk speelgedrag vertonen terwijl ze opgroeiden. Maar de jonge ratten in de andere groep werden tegengehouden als ze natuurlijk speelgedrag vertoonden. Na de groeiperiode kregen de ratten een halsband om met een kattengeur. De ratten uit beide groepen reageerden in eerste instantie instinctief op de geur van de halsband. Alle ratten vluchtten en verstopten zich. Maar de ratten die waren opgegroeid met de mogelijkheid om te spelen kwamen na korte tijd voorzichtig uit hun verstopplaats om de omgeving te verkennen en weer verder te leven. Terwijl de ratten die op jongere leeftijd niet mochten spelen in hun verstopplaats verscholen bleven tot ze uiteindelijk dood gingen. 

Volgens Brown zorgt ‘spelen’ ervoor dat dieren en mensen nieuwe mogelijkheden verkennen, nieuwe dingen in zich opnemen, zich aanpassen en flexibeler worden. En dat alles terwijl ze plezier hebben. Gewapend met de kennis van het belang van ‘spelen’ heeft Brown zijn verdere carrière gericht op ‘spelen’. Dr. Stuart Brown is de oprichter van het “National Institute for Play”. Dit instituut zet zich met succes in om kennis over ‘spelen’, praktische toepassingen van ‘spelen’, en de voordelen van ‘spelen’ in het publieke leven te introduceren. 

Ik geloof in het belang van investeren in positieve proactieve benaderingen. Een positieve proactieve benadering biedt ons de ruimte om te kiezen in welke richting we willen bewegen. Dit zorgt voor een breed perspectief, een toename van onze flexibiliteit en voor positieve ontwikkeling. Hiermee zeg ik niet dat zich geen negatieve gebeurtenissen meer zullen voordoen of dat we problemen kunnen negeren. Negatieve gebeurtenissen en problemen zijn onvermijdelijk en erg belangrijk voor ons lerend vermogen. Maar hiermee zeg ik dat een positieve benadering ons vermogen vergroot om positieve gebeurtenissen waar te nemen, van kansen en mogelijkheden te profiteren, om effectief met onze problemen en tegenslagen om te gaan, en vooral ook om van negatieve gebeurtenissen te leren. 

Geloof jij ook in het belang van positieve proactieve benaderingen en wil je het veerkrachtige vermogen van jouw organisatie of team graag vergroten? Of vind je het moeilijk om te schakelen van negatieve naar positieve benaderingen? Neem dan contact met me op.